Kwetsbaar
In het vorige blog kwam het weer eens voorbij. Kwetsbaar en kwetsbaarheid. Het is een moeilijk begrip, wat ik ook in eerdere blogs al aangehaald heb. Ik ben me er nog verder in gaan verdiepen, mede door inspiratie van het novembernummer van Filosofie Magazine. En deze verdieping raakte mij en bracht me heel erg bij mijzelf. Naar aanleiding van dit thema ben ik naar mijzelf gaan kijken, en wordt een deel van mijn gedrag van de afgelopen tijd aardig verklaard. Daar kom ik zo op terug. Laat ik eerst eens een begripsverklaring geven voor kwetsbaarheid.
Kwetsbaarheid. Wat is het eigenlijk?
Kwetsbaarheid is een vervreemding van jezelf. Het bestaat uit twee delen. Deze delen zijn angst en onzekerheid. Het is een angst dat je je niet kunt wapenen tegen situaties die gaan komen. Het ontbreekt je even aan zelfvertrouwen.
Angst. Het gebeurd wanneer je hele wereld overhoop gegooid wordt. Zo ver dat zelfs je persoonlijke fundamenten schudden, en dat alles wat tot dan toe een onwrikbare waarde had, onderuit gehaald wordt. En daar sta je dan. Al je alternatieven zijn op, en je weet echt geen oplossing meer. Je bent angstig, en weet niet waar heen te gaan.
De tweede factor van kwetsbaarheid is de onzekerheid. Deze onzekerheid heeft alles met de fundering van je persoonlijkheid te maken. Wie ben je? Wat drijft je? Wat maakt je dat jij jij bent, en jij je onderscheidt van de anderen? Over het algemeen vorm je hier tijdens de pubertijd en de jonge volwassenheid wel een beeld over. Wanneer er dan echter zulke dingen in je leven gebeuren die dit beeld aantasten, moet je weer bij de fundering beginnen met het opbouwen van dit zelfbeeld. Want het wordt nooit meer het zelfde. Dit opbouwen gebeurd in de periode van je grootste kwetsbaarheid. Kwetsbaar zijn bouwt dus eigenlijk een nieuw mens.
Hoe zat dat bij mij? Ook ik had een wereldbeeld opgebouwd op iets wat ik dacht dat vaste waarden had. Opgebouwd uit idealen, ideeën, persoonlijke normen en waarden. Al deze zaken werden op een gegeven moment onderuit gehaald, en ik wist niet meer hoe ik moest handelen. Ik stond daar kwetsbaar en naakt. Zaken waar ik dacht op te kunnen vertrouwen bleken niet te zijn wat het was. In mijn geval ging het om hetgeen wat naasten meemaakte. Ik bleek me niet te kunnen weren en geen zelfbeschikkingsrechten te hebben. Zaken die ik als de grootste misdrijven zie, verkrachting, onderdrukking, het gebruik van geweld (in mijn geval tijdens een begrafenis) bleken juridisch niet aangepakt te kunnen worden. Een dood van een kind waar ik gedurende de zwangerschap zeven maanden mijn liefde aan had gegeven, een constant gevecht om een levend kind lichamelijk en geestelijk gezond te houden speelden daar ook in mee. En ik stond daar. Alleen, kwetsbaar, onbeschermd. De mensen waarvan ik verwacht had dat ze mij en mijn gezin zouden beschermen bleken hiertoe niet in staat. En ik ging schuiven met maten. Als dit kan, zal het wel gewoon zijn, werd mijn redenering. En wanneer je zo gaat redeneren ga je morrelen aan de fundamenten van je persoonlijkheid. Naast deze gedachtes werd ik ook heel boos, een andere wijze om kwetsbaarheid te verdoven. Een boosheid waar ik nergens mee heen kon, en dan heel destructief naar jezelf wordt.
Brené Brown heeft ontdekt, dat je kwetsbaarheid niet kan verdoven, zonder dat daarbij andere gevoelens mee worden verdoofd. En dat was hetgeen wat er bij mij gebeurde. Er kwam en grauwsluier over mijn leven, en zaken waar ik vroeger van kon genieten, raakte mij nu niet meer.
Het verdoven van kwetsbaarheid.
Wanneer je je kwetsbaar voelt ga je de kwetsbaarheid verdoven. Hoe gaat dit in zijn werk? Uit het bovenstaande blijkt dat kwetsbaarheid alles te maken heeft met zekerheden. Omdat die zekerheden wegvallen ga je zekerheid zoeken door je (krampachtig) vast te houden aan dingen die je zeker maakt. Dit doe je door zwart- wit te denken. Er zijn geen tinten grijs, het is doen of laten, goed of fout, voor mij of tegen mij. Doordat je geen nuances meer kent creëer je een wereld van zekerheden. Je dompelt je onder in het werk. Of in je eten, je drinken. Je verdoofd je onzekerheid, en daarmee je kwetsbaarheid met medicatie. En waar je je onzeker over voelt ga je niet met anderen delen, want anderen val je daar niet mee lastig, en als je ze wel lastig valt uiten ze zich in clichés.
Kwetsbaarheid verdoof je dus door ‘overmatig’. Overmatig werk, overmatig eten, overmatig drinken, roken of pillengebruik. Het is in een wereld waar onzekerheden steeds groter worden, en je jezelf dus steeds kwetsbaarder gaat voelen niet gek dat verslavingen toe nemen. Eetverslavingen, of juist niet eten waardoor ook eetstoornissen toe nemen. Je wil kost wat kost controle houden.
Overigens is dit ook de reden dat kwetsbaarheid gezien wordt als een zwakheid. De wereld is prestatiegericht, gericht op extrinsieke doelen. Doelen die controleerbaar en meetbaar zijn. Want wat niet meetbaar is, bestaat niet… Kleding, materiële zaken, geld, staan hoger aangeschreven dan intrinsieke doelen als zelfontplooiing, persoonlijk gerichte studie, spirituele ontplooiing. Dit zorgt er voor dat jongeren steeds meer problemen krijgen met het opbouwen van het zelfbeeld, omdat extrinsieke doelen veel vluchtiger zijn dan intrinsieke doelen. (lees: Kinderen en jongeren zijn angstiger en depressiever dan ooit) Ze hebben nu al problemen met het opbouwen van hun fundering van hun persoonlijkheid, omdat de zekerheden die ze kiezen los zand zijn. En op los zand kan je geen fundering bouwen. De materialisatie zorgt er dus voor dat mensen een slechte persoonlijke fundering leggen, en dus kwetsbaarder zijn.
Jezelf helen en opbouwen vanuit kwetsbaarheid
Is mijn wereld nu nog steeds gehuld in grijstinten? Of wordt de grauwsluier minder waardoor ik ga zien dat er nog andere kleuren in de wereld zijn dan vijftig tinten grijs? Gelukkig kan ik weer meer genieten. Met Vivaldi op de achtergrond heb ik mij ingegraven in boeken en artikelen, en schrijf ik dit blog onder het genot van een goeie beker Lapsang Souchong thee. De concentratie is er niet helemaal, ik loop nog een beetje te veel weg naar mijn zin, maar, ik ben bezig.
Ik ben op zoek naar zingeving. Ik vindt steun bij mijn vrienden en familie, binnen de alledaagse dingen van mijn gezin. Hetgeen mij in de slechte tijd op de been heeft gehouden is, ondanks hetgeen we meegemaakt hadden, is geloof in God, in het goede, en dat dit goede weer deel zou worden van ons leven. Ik ging mijn spirituele ontwikkeling benadrukken. Ik ging meer naar de kerk, en ging ook in het kerkkoor zingen. Onder de koepel van de Cenakelkerk voelde ik mij voor het eerst weer veilig en geborgen, en voelde ik een deel van mijzelf weer thuis komen. Een volgend aspect dat aangepakt moest worden was mijn boosheid en driftbuien. Mijn boosheid moest gekanaliseerd worden.
Hiervoor pakte ik terug op een sport die ik ooit had beoefend, omdat ik wist dat dit goed was om mijn boosheid en angst te controleren (ja toch controle). Ik ben Iaido en Aikido gaan beoefenen om weer bij mijzelf thuis te komen. Ik ben met een psychologe gaan praten. En er kwamen geen clichés terug. Ik voelde mij gehoord, en kwam tot de conclusie dat ik niet gek was. Zo kon ik weer terug gaan schuiven met mijn maatlat. Ik kreeg weer vertrouwen in de oude idealen, in mijn waarden en overtuigingen. En nu ik het volgende filmpje op TED Talk van Brené Brown gezien had, snapte ik het systeem. Ik snapte waarom ik mij niet over kon geven aan het genieten, aan plezier, aan spiritualiteit en creativiteit. Want bijvoorbeeld ook het schrijven van een blog is een creatief proces, en ook dit is er het laatste jaar een beetje bij ingeschoten, door alle levensgebeurtenissen die na een storm weer op hun plaats moesten vallen.
Eigenlijk is het een voorrecht om je vanuit kwetsbaar zijn weer op te mogen bouwen. Om niet weer zo hard te vallen kies je er voor je persoonlijke vangnet groter te maken door jezelf verder te ontwikkelen. Deze intrinsieke ontwikkeling zorgt er voor dat je steviger in je schoenen komt te staan. Je mag je een nieuw wereldbeeld gaan vormen. Om een stuk eigenheid te behouden neem je oude waarden normen en idealen onder de loep, onderwerp je ze aan een nauwgezet onderzoek of ze voor jou nog betekenis hebben, of misschien bijgesteld moet worden. Deze vul je aan met nieuwe inzichten, en bouw je voor jezelf een nieuwe fundering. Ik stort me minder op ‘zekerheden’ en wat meer op mijn eigenwaarden, en probeer ondanks alles weer te richten op plezier, compassie, gezelligheid. En liefde. Vooral liefde. Liefde voor mijzelf, met alles wat ik was, ben en ooit zal zijn, en liefde voor mijn partner, mijn gezin, en vrienden die kort bij mij staan.
Samengevat, wat kan je zelf doen om je zelf weer goed op te bouwen
– Begin je weg van introspectie. Extrinsieke doelen zoals status, zijn onvoldoende om jezelf op op te bouwen. Ga leren hoe je jezelf kan veranderen, verbeteren, weerbaarder kan maken. Dit kan op veel manieren. Door studies te volgen over je beleving, je psychologie.
– Ga je creatief ontwikkelen. Ook dit kan op veel manieren. Er is altijd wel iets wat bij je past. Kleuren (met van die kleurboeken voor volwassenen), tekenen (mandala’s, figuratief, non figuratief), schilderen, boetseren, maar ook dansen, in vrije dans als biodanza. Of zingen. In een koor, of door stemexpressie
– Stel jezelf open voor religie en spiritualiteit. Het is ongrijpbaar, maar daarom juist heel goed om een eigen beeld te vormen.
– Maar vooral: ga praten. zoek een goeie therapeut waardoor je bevestigd wordt, dat jij niet gek bent. Zet jouw gebeurtenissen in een kader, zodat het logisch wordt.
Opbouwen van je persoonlijkheid vanuit kwetsbaarheid.
En nu. Nu ga ik langzaam aan ook weer beginnen met het opstarten van mijn praktijk. Massage gaat langzaam aan lopen, het therapiegedeelte blijft nog een beetje achter. Dit heeft alles te maken van het terug krijgen van mijn oude idealen. Het ideaal dat alle mensen iets goeds in zich hebben, heb ik bijgesteld dat de meeste mensen iets goeds in zichzelf hebben en dat je dit door therapie ook naar boven kan halen. Inmiddels ben ik een ervaringsdeskundige geworden in het opbouwen van persoonlijkheid na een trauma. En deze ervaringen wil ik nu ook inzetten in het opbouwen van mensen in mijn praktijk die een verschrikkelijke ervaring achter de rug hebben. Thema’s die hierin naar voren zullen komen zijn het verwerken van de stress doormiddel van 
lichaamsgerichte traumaverwerking, gesprekken, waar je nu gewoon eens kan en mag vertellen hoe het volgens jou allemaal gebeurd is. En hier mag je je kwetsbaar opstellen. Daar is hiervoor de ruimte. En binnen deze veilige ruimte ga je je onder andere door lichaamstherapie, dans en creativiteit jezelf weer opbouwen. We metselen samen een stevig fundament voor jouw persoonlijkheid, je zelf. En je geeft deze zo vorm dat je ook binnen de maatschappij van nu kwetsbaar op kan stellen, en dat dit zelfs jouw kracht wordt. Want wanneer je je op deze wijze opbouwt komt er een hele authentieke persoon tevoorschijn die in alle kwetsbaarheid krachtig is.
Nadat ik mij zo kwetsbaar heb opgesteld, wil ik mijn lezers ook wat kwetsbare vragen stellen. Mooie bijdrages beloon ik met een gratis massage in mijn praktijk. Geef even aan wanneer je het op prijs stelt dat je bijdrage anoniem blijft, dan zorg ik er voor dat je reactie anoniem geplaatst wordt, zodat je toch in alle kwetsbaarheid je verhaal kan vertellen.
Wanneer voelde jij je kwetsbaar?
Wat was daar de oorzaak van?
Hoe ben je daar mee om gegaan?
Omschrijf jezelf eens zonder daarbij te schrijven over je baan of prestaties. Wie ben je dan?
Ik kijk uit naar jullie reacties. Stel je kwetsbaar op en win een heerlijk ontspannende massage! 
Literatuurvermelding:
Filosofie Magazine November 2016, pag. 20/ 25, Leon Heuts, Littekens.
Achtergrond literatuur:
Hoe raak ik je aan, Wibe Veenbaas , Piet Weisfelt, Phoenix opleidingen, Utrecht 1994 ISBN 800507
Authenticiteit, het pad naar jezelf, Ed Nissink, Ankh Hermes, Deventer 2007 ISBN 9789020202007
TEDtalks van Brené Brown Juni 2004 en Maart 2012
© 2016 tekst en foto 4 Evert Kruijt
© 2008 Foto 6 Arne de Laat
Alle andere foto’s komen van de creative commons site Pixabay en zijn vrij voor gebruik. Door op de foto te klikken komt u uit op pixabay, waar de gegevens van de fotograaf vermeld zijn.
Mooi